فیزیولوژی
سونوگرافی یكی از روش‌های تشخیص بیماری در پزشكی است. به این روش اكوگرافی، پژواك نگاری و صوت نگاری هم گفته می شود. این روش بر مبنـای امـواج مـاورا صـوتـی بـوده و بـرای بـررسـی بـافت های زیرجلدی مانند عضلات، مفاصل، تاندون ها و اندام های داخلی بدن و ضایعات آن ها استفاده مـی شـود. همچنیـن سـونوگرافی كاربردهای درمانی نیز دارد. امروزه یكی از ابزارهای مهم در تشخیص وضعیت جنین در دوران حاملگی استفاده از دستگاه سونوگرافی است.
چگونه كار می كند؟
در سونوگرافی، تصاویر با استفاده از امواج فراصوت (امواج صوتی با بسامد بالا و غیر قابل شنیدن) ایجاد می‌شوند. در این روش، وسیله‌ای به نام مبدل را بر روی پوست حركت می‌دهند (در برخی موارد آن را به داخل منافذ بدن و راست روده وارد می‌كنند) و با آن امواج فرا صوت را به داخل بدن ارسال می‌كنند. هر كجا كه بافت‌های با تراكم مختلف به هم می‌رسند یا هر جا كه بافت كنار مایع قرار دارد، امواجی منعكس می‌شوند.
مبدل، این امواج را دریافت و آن‌ها را به رایانه منتقل می‌كند تا تصاویری بر روی نمایش‌گر ایجاد شود. این تصاویر مرتب در حال تغییر هستند و از این رو می‌توان حركت را هم مشاهده كرد. پزشكان اغلب از سونوگرافی برای مشاهده جنیـن در رحـم یـا دیـواره‌هـا و دریچـه‌هـای قلـب یـا شنـاسایی ناهنجاری‌هایی همچون مشكلات كبد و كیسه صفرا و كیست و سنگ ادراری استفاده می‌كنند.
اجزاء سونوگرافی
- پروب
- مانیتور، تصاویر منعكس شده از امواج صوتی را می توان در آن مشاهده كرد.
مزایا، معایب و محدودیت‌ها
سـونـوگرافی، روشی غیرتهاجمی و اغلب بدون درد است (چون در آن از سوزن یا تزریقی استفاده نمی‌شود.) به طور گسترده، در دسترس و همچنین به راحـتــی قــابــل اسـتـفــاده اسـت و نـسـبـت بـه سـایـر روش‌هـای تـصـویـربـرداری، كم‌هزینه‌تر است. از طرف دیگر، اشعه‌ای در آن استفاده نمی‌شود و در ضمن تصاویری ارائه می‌دهد كه نسبت به تصاویر حاصل از x-ray، كیفیت بالاتری دارد. از سویی، مشكلات سلامت ایجاد نمی‌كند و اگر لازم باشد، می‌تواند بارها تكرار شود.
انواع دستگاه
پیشـرفـت‌هـای انجـام گـرفتـه در تكنـولـوژی اولتـراسـوند، شامل اولتراسوند سه‌بعدی (كه اطلاعات امواج صوتی را در قالب تصاویر سه بعدی درمی‌آورد)، چهاربعدی كه نوعی از سه بعدی است و همزمان، حركت را در زمان اصلی به نمـایـش مـی‌گـذارد و سـونـوگـرافـی داپلـر كـه مـی‌تـوانـد بخشـی از یـك بـررسی اولتراسوندی باشد. یك روش مخصوص اولتراسوند جریان خون را در طول رگ‌های بدن، شامل شریان و وریدهای اصلی در شكم، اندام‌ها و گردن، ارزیابی می‌كند.
