تجهیزات بخش تصویربرداری بیمارستان

بخش تصویربرداری بیمارستان

تصویربرداری پزشکی روش هایی برای ایجاد تصاویری ساختاری و کارکردی از درون بدن انسان به منظور اهداف بالینی نظیر تشخیص ضایعه یا درمان غیر تهاجمی، شناخت و مطالعه بیماری ها است. اولین روش تصویربرداری پزشکی به کشف اشعه ایکس توسط رونتگن در سال ۱۸۹۵ میلادی برمیگردد.

رادیولوژی به چهار شیوه تشخیصی (Radiology Diagnostic)، مداخله ای (Radiology Interventional)، درمانی (Radiotherapy) و هسته ای (Radiology Nuclear) صورت میگیرد. بیشتر تلاشهای فیزیکی برای پیشبرد سیستم های رادیوگرافی و تصویربرداری با اشعه ایکس نظیر نمایشگرهای تشدیدکننده، مقطع نگاری و غیره در دو دهه پس از آن رخداده است. امروزه به علت پیشرفت فناوری های پزشکی به منظور تشخیص در درمان، دستگاه های پزشکی سرمایه ای ویژه ای طراحی و ساخته شده اند. از جمله این دستگاه ها میتوان به تجهیزات رادیوگرافی (تک تیوب، پانورکس، سفالومتری، CBCT)، تجهیزات فلوروسکوپی و سی آرم، سی تی اسکن، MRI، آنژیوگرافی، تجهیزات اولتراسوند (اکوکاردیوگرافی، سونوگرافی)، سنجش تراکم استخوان (دانسیتومتری)، ماموگرافی، تجهیزات پزشکی هسته ای (پت اسکن، اسپکت اسکن، گاما اسکن و غیره) اشاره کرد.

تجهیزات و ملزومات پزشکی این بخش را گروهی از دستگاه های سرمایه ای پزشکی سنگین، دارای فناوری بالا و خاص (مشمول سطح بندی) تشکیل میدهند که تعداد استاندارد و موردنیاز (عموماً به علت گران قیمت بودن، یک دستگاه در نظر گرفته میشود)، بسته به تصویب کمیسیون ماده ۲۰ معاونت درمان وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی (در خصوص صدور موافقت اصولی نصب و راه اندازی)، تعیین میگردد.

تجهیزات پزشکی سرمایه ای بخش تصویربرداری تشخیصی

• سی تی اسکن: دستگاهی است الکترومغناطیسی از خانواده تجهیزات رادیولوژی تشخیصی، با قابلیت ۱۶ الی ۲۵۶ اسلایس به ضخامت هر اسلایس ۰/۶۲ میلیمتر و زمان چرخش تیوب در هر اکسپوز ۰/۲۸ ثانیه، در انواع دو تیوب (Dual) و تک تیوب (Single) و نیز ثابت و پرتابل، در انواع تخصصی (سی تی اسکن دندان یا CBCT) و ترکیبی (سی تی آنژیو، پت سی تی، اسپکت سی تی و غیره)، که به منظور تصویربرداری از نواحی مختلف بدن بیمار (با استفاده از اشعه ایکس)، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. وزن تقریبی دستگاه ۴ الی ۵ تن است. تحمل وزنی دستگاه ۲۰۵ الی ۲۹۵ کیلوگرم است. فضای تقریبی مورد نیاز برای استقرار دستگاه، ۴ مترمربع و یا ۱۲ متر مکعب است.

• دستگاه MRI: دستگاهی است رادیو مغناطیسی از خانواده تجهیزات رادیولوژی تشخیصی، با قابلیت ۱/۵ الی ۳ تسلا به ضخامت هر اسلایس دوبعدی (۰/۲ الی ۰/۵ میلیمتر) و هر اسلایس سه  بعدی (۰/۰۵ الی ۰/۱ میلیمتر)، در انواع چند اسلایس (Multi) و تک اسلایس (Single) و نیز ثابت و پرتابل، که به منظور تصویربرداری از نواحی مختلف بدن بیمار (با استفاده از میدان الکترومغناطیسی و امواج رادیویی)، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. وزن تقریبی دستگاه ۵ الی ۶ تن است. تحمل وزنی دستگاه ۲۵۰ الی ۳۰۰ کیلوگرم است. فضای تقریبی مورد نیاز برای استقرار دستگاه، ۴ مترمربع و یا ۱۲ مترمکعب است.

• سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری: دستگاهی است الکترومغناطیسی از خانواده تجهیزات رادیولوژی تشخیصی، در انواع مرکزی (مرکز بدن، ستون فقرات، لگن و غیره) و محیطی (مچ دست، مچ پا، انگشت و غیره)، که به منظور تصویربرداری از تراکم (سفتی، سختی و درجه محکم بودن) استخوان های نواحی مختلفی از بدن برای تشخیص بیماری پوکی استخوان (استئوپروز)، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. تحمل وزنی دستگاه ۱۵۰ الی ۲۵۰ کیلوگرم است. فضای تقریبی موردنیاز برای استقرار دستگاه، ۲/۸ مترمربع و یا ۴/۵ مترمکعب است.

• سی آرم یا فلوروسکوپی: دستگاهی است الکترومغناطیسی از خانواده تجهیزات رادیولوژی مداخله ای، با قابلیت فلوروسکوپی، در انواع ثابت و پرتابل، که به منظور تصویربرداری از نواحی مختلف بدن بیمار (با استفاده از اشعه ایکس) در حین عمل های جراحی (بخصوص ارتوپدی نظیر فمور، ال سی، هیپ و غیره) ، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. فضای تقریبی مورد نیاز برای استقرار دستگاه، ۲/۵ مترمربع و یا ۶/۵ مترمکعب است.

• سیستم ماموگرافی: دستگاهی است الکترومغناطیسی از خانواده تجهیزات رادیولوژی تشخیصی، با قابلیت تشخیص بیماری سرطان پستان، در انواع پرتابل و ثابت به صورت موتورایز، که به منظور تصویربرداری از نواحی سینه زنان بیمار (با استفاده از اشعه ایکس)، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. فضای تقریبی موردنیاز برای استقرار دستگاه، ۱ مترمربع و یا ۲/۵ مترمکعب است.

• اکو سونوگرافی: دستگاهی است فراصوتی از خانواده تجهیزات رادیولوژی تشخیصی، با قابلیت اولتراسوند قلبی و جنینی، دارای پروب های کانوکس، خطی و ترنس واژینال، در انواع پرتابل و ثابت، که به منظور تصویربرداری از قلب و جنین نوزاد (با استفاده از امواج ماورای صوت)، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. از طرفی، امکان استفاده از این دستگاه به صورت مجزا (اکوکاردیوگرافی و سونوگرافی) وجود دارد که در این حین، به همان تعداد ذکر شده در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. فضای تقریبی موردنیاز برای استقرار دستگاه، ۰/۶ مترمربع و یا ۰/۹ متر مکعب است.

• رادیوگرافی دیجیتال: دستگاهی است الکترومغناطیسی از خانواده تجهیزات رادیولوژی تشخیصی، با قابلیت موتورایز و دستی، در انواع سقفی و زمینی و نیز تک تیوب (DDR)، پانورکس (OPG)، سفالومتری (SR)، پری اپیکال (PA)، به صورت پرتابل، دوار و ثابت، که به منظور تصویربرداری از نواحی مختلف بدن بیمار (با استفاده از اشعه ایکس)، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. فضای تقریبی مورد نیاز برای استقرار دستگاه، ۳ مترمربع و یا ۷ مترمکعب است. نوع دیگری از دستگاه های رادیوگرافی دیجیتال وجود دارد که بوکی استند آن ثابت و فقط ناحیه سینه را پوشش میدهد که به آن (Chest X-ray) میگویند.

• سیستم آنژیوگرافی: دستگاهی است الکترومغناطیسی از خانواده تجهیزات رادیولوژی مداخله ای، با قابلیت اشعه ایکس (CTA) و میدان الکترومغناطیسی (MRA), در انواع پرتابل و ثابت، که به منظور تصویربرداری از عروق خونی (وریدی و شریانی) نواحی مختلفی از بدن (مغز، چشم، ریه، قلب و غیره)، به تعداد فضای پارک تجهیزات پزشکی در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. از طرفی، امکان استفاده از این دستگاه به صورت مستقل (آنژیوگرافی وجود دارد که در این حین، به همان تعداد ذکر شده در بخش، جانمایی و چیدمان میشود. فضای تقریبی مورد نیاز برای استقرار دستگاه، ۲/۵ مترمربع و یا ۶/۵ مترمکعب است.

توجه

• حداقل فاصله بخش تصویربرداری از پست فشار قوی، لازم است به ازای KVA 650 ،۱۰ متر باشد.
• بخش تصویربرداری باید در طبقه همکف ترجیحاً نزدیک آسانسور (با رعایت تداخلات الکترومغناطیسی) و بخش اورژانس باشد.
• حداقل ضخامت سرب کوبی (حفاظت از اشعه)، ۲ میلیمتر و حداقل ارتفاع ۲۲۰ سانتیمتر است. اما برای اتاق ماموگرافی در صورت وجود عایق سرامیکی ۲۰ سانتیمتری، نیازی به سرب کوبی نیست و تنها درب اتاق بایستی ۰/۵ الی ۱ میلیمتر سرب کوبی گردد.
• ضخامت شیشه سربی در بخش تصویربرداری باید حداقل ۰/۵ الی ۱ میلیمتر و در ارتفاع ۱۳۵ سانتیمتر از کف زمین (حالت ایستاده) و ۹۰ سانتیمتری از کف زمین (حالت نشسته) باشد.
• کف اتاق نصب دستگاه سی تی اسکن، باید با بتن دارای ضخامت ۲۵ سانتیمتر به شکل (T)، زیرسازی گردد تا امکان نصب دستگاه میسر شود.