عیب یابی و کالیبراسیون شنوایی سنج audiometer

سيستم شنوایی

سيستم شنوايي، انسان را قادر مي‌سازد تا صوت هايي كه درمحدوده معيني از نظر انرژي و فركانس قرار دارند، تشخيص دهد. اگر براثر عواملي نظير افزايش سن، دريافت پيوسته صداهاي بلند و يا به صورت مادرزادي محدوده شنوايي تغيير كند، براي تعيين ميزان و نواحي تغييرات ايجاد شده، از دستگاه شنوايي سنج Audiometer استفاده مي‌شود.

سه نوع بررسي در كاليبراسيون اديومتر وجود دارد:

1. بررسي كاليبراسيون اكوستيك كه شامل استفاده از يك دستگاه اندازه‌گير سطح صدا براي انـدازه گيري سيگنال آزمايش توليد شده توسط اديومتر است و نيز تاييد اين‌كه اين سيگنال‌ها مشخصات استاندارد را دنبال مي‌كنند.
2. بررسي بيواكوستيك شامل استفاده از يك سيمولاتور بيواكوستيك براي نمايش خروجي هدفن‌هاي اديومتريك به منظور تاييد اين است كه خروجي در هر لحظه ثابت باقي مي‌ماند.
3. بررسي عملكرد دستگاه كه شامل گوش دادن به خروجي از طريق هدفن‌ها براي اطمينان از ايـن است كه سيگنال‌ها به طور صحيح در مسير مربوطه حركت مي‌كنند. همچنين بررسي وجود صداهاي اضافي يا تصادفي.

علاوه بر اين بررسي ها، تمام دستگاه ها بايد حداقل يك بار درسال با هدف كاليبراسيون خارجي يا هر نوع مشكل غير قابل حل توسط كاربر، به نمايندگي هاي مجاز ارجاع داده شوند.

• بررسي كاليبراسيون اكوستيك:

دو مولفه در اين نوع بررسي مورد توجه قرار مي‌گيرد: تاييد خروجي (شامل اندازه گيري هر فركانس مورد آزمايش در يك سطح شدت) و تاييد خطي بـودن (شامل اندازه گيري سطوح شدت چندگانه در يك فركانس) براي بررسي خروجي، شاخص سطح آستانه شنيدن را روي db70 تنظيم كنيد. دستگاه اندازه گير سطح صدا نيز، براي مطمئن شدن از اين‌كه خروجي دقيقا db70 است، مورد استفاده قرار خواهد گرفت. سطح فشار صدا را در هر فركانس از HZ500 تا HZ6000 اندازه گيري كنيد.

‌بررسي خطي بودن: فركانس تست اديومتر را روي HZ1000، فيلتر را بر روي K1 و تضعيف كننده سمت چپ را روي db HL70 تنظيم، سپس دستگاه را reset كنيد. صفحه نمايش آن بايد كلمه RUN را نمايش دهد. اجازه دهيد دستگاه اندازه گير براي چند ثانيه اندازه گيري كند، مقادير به دست آمده را ثبت كنيد. مقدار تضعيف كننده را به db60 كاهش دهيد. مجددا reset را فشار داده و اجازه دهيد دستگاه اندازه گير مانند قبل، اندازه گيري كند. سپس مقادير را ثبت كنيد. اين عمل را با تضعيف HL db50 تكرار كنيد. اين اندازه گيري‌ها را تا تضعيف HL db10 ادامه دهيد. قبل از هر اندازه‌گيري حتما دستگاه را reset كنيد. هر db10 كاهش در آستانه شنوايي، نتيجه اش بايد db10 كاهش در نتيجه خوانده شده توسط دستگاه اندازه گير سطح شنوايي باشد.

توجه: امكان دارد كه به دست آوردن يك سطح صداي دقيق در db10 به دليل نويز دستگاه و محيط اطراف مشكل نباشد.

براي وارد كردن اطلاعات QC هدفن، به قسمت ۳QC برويد. اطلاعات در هر فركانس را براي هر دو قسمت خروجي و خطي ثبت كنيد. اگر هر يك از مقادير خارج از محدوده باشند، برنامه ISIS پيغام خطا مي‌دهد.

• بررسي بيواكوستيك اديومتر:

اين بررسي با همكاري فردي با آستانه شنوايي مشخص شده، انجام مي‌شود تا معلوم شود كه مقادير آستانه در طول زمان ثابت باقي مي‌مانند يا خير؟ سيمولاتور بيوالكتريك در اين زمينه به كار مـي‌رود. سيمولاتور با يك نگاره شنوايي مرجع برنامه ريزي مي‌شود. اين نگاره تا زماني كه اديومتر شيفت پيدا نكرده است، نبايد تغيير كند. شنوايي سيمولاتور را براي به دست آوردن مقادير آستانه مرجع مورد بررسي قرار دهيد. نتايج به دست آمده با مقادير آستانه مقايسه مي‌شوند تا تاييد شود كه هيچ جا به جايي صورت نگرفته است. سيمولاتور بيواكوستيك ۲۵-۲۰۱BA- براي نمايش كاليبراسيون هدفن‌هاي راست و چپ و نيز اسـتاندارد و insert بودن آن‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مقادير مرجع را براي هر هدفن به شرح زير مشخص كنيد:

• اديومتر را روشن كنيد و اجازه دهيد به مدت ۳ دقيقه كار كند تا گرم شود.
• از كافي بودن شارژ باتري مطمئن شويد. در صـورت عدم اشكال، نشانگر مربوطه در حال چشمك زدن خواهد بود. اگر نور چراغ چشمك زن ضعيف شده باشد يا اين‌كه اصلا چشمك نزند، باتري آن را تعويض كنيد. عمر باتري تقريبا ۳۲-۲۴ ساعت است.
• از قسمت انتخاب هدفن، نوع استاندارد را انتخاب كنيد.
• هدفن‌ها را بر روي سيمولاتور قرار دهيد. هدفن راستي را روي اتصالگر سمت راست و ديگري را در سمت چپ قرار دهيد.
• تنظيمات زير را اعمال كنيد:

فركانس و شدت را به ترتيب روي HZ500 و db30 تنظيم كنيد. درها را ببنديد تا مانع از تداخل صداهاي اضافه و غير ضروري شويد. به آرامي دكمه db hl بر روي اديومتر را به سمت چپ بچرخانيد تا شدت به db5 برسد. چند ثانيه در اين سطح شدت بمانيد و بررسي كنيد كه آيا نشانگر سمت راست سیمولاتور روشـن مـي‌شـود يا خير؟! اگر اين نور كدر رنگ باشد، ديگر شدت را تغيير ندهيد. دكمه save را بزنيد تا اين سطح در اديومتر ذخيره شود. دستگاه به صورت اتوماتيك به فرکانس بعدي HZ(1000) پيش مي‌رود. شدت را به db30 كاهش دهيد و مجددا به آرامي آن را افزايش دهيد تا نشانگر روشن شود، مجددا آن را ثبت كنيد. اديومتر به صورت اتوماتيك به فركانس بعد هدايت مي‌شود. اين عمليات را براي فركانس‌هاي باقي مانده براي گـوش راست ادامه دهيد و مقادير را در دستگاه ذخيره كنيد. هنگامي كه تمامي فركانس‌ها براي هر دو گوش مورد آزمايش قرار داده شد، محدوده shift/ext را انتخاب كنيد تا نتايج آستانه نمايش داده شوند. صفحه نمايش بايد به شكل زير باشد:

مراحل فوق را براي هدفن گوش سمت چپ نيز تكرار كنيد. اين مقادير، مقادير آستانه مرجع براي كاليبراسيون سيمولاتور بيواكوستيك روزانه هدفن‌هاي استاندارد خواهد بود. براي وارد كردن اطلاعات QC در ISIS به قسمت ۵QC برويد. روي گزينه capture كليك كنيد تا مقادير از اديومتر به ISIS منتقل شود. مقادير بيمار در طول معاينه‌هاي روزانه QCبه طور خودكار با اين مقادير مرجع مقايسه مي‌شوند.

• بررسي شنيداري اديومتر:

مسئله بررسي شنيداري اديومتر براي اطلاع از اين‌كه واحد به خوبي عمل مي كند و ديگر اين‌كه سـيـگـنـال‌هـاي آزمـايـشـي بـدون تخريب يا تحليل رفـتـن، بـه سـمت مناسب حركت كرده اند، مورد بازبيني قرار مي‌گيرد. اين بررسي براي هردو نوع هدفن‌هاي insert واستاندارد به صورت متناوب صورت مي‌گيرد. تكنيسين‌ها بايد شنوايي طبيعي براي انجام اين آزمايش داشته باشند. ۵ مولفه براي اين بررسي وجود دارد كه شامل: كيفيت تن‌هاي آزمايش، بازبيني تنظيمات تضعيف كننده، بررسي سيم‌هاي هدفن، بررسي عملكرد سوئيچ پاسخ و اطمينان از مسيريابي صحيح سيگنال‌ها بين هدفن راست و چپ است. مراحل بررسي شنيداري به شرح زير است:

1. اديومتر را روشن و ۳ دقيقه صبر كنيد و از روي انتخابگر هدفن، هدفن مناسب را انتخاب كنيد.
2. كنترل هاي روي اديومتر را به شرح زير تنظيم كنيد:
   

   

• بررسي كيفيت تن صدا:

فركانس را بر روي HZ500 و تضعيف كننده سمت چپ را روي db HL50 قرار دهيد. به پالس‌هاي تن صدا گوش دهيد و تاييد كنيد كه تن‌ها واضح هستند و هيچ صداي غير معمولي در آغاز يا پايان هر پالس وجود ندارد. اين روند را براي همه فركانس‌هاي آزمايش با فشردن دكمه FREQUENCY INCR دنبال كنيد.

• بررسي دقت كنترل تضعيف كننده:

فركانس مورد آزمايش را HZ1000 انتخاب كنيد. تضعيف كننده سمت چپ را به آرامي از db5 به db7 تغيير دهيد. در هر مرحله تغييرات شدت و توليد صداهاي غيرعادي احتمالي را بررسي كنيد. انجام اين مرحله براي يك گوش كافي است.

• بررسي هدفن‌ها:

فركانس آزمايش HZ1000 و تضعيف كننده سمت چپ db HL50 انتخاب مي‌شود. دكمه PULSE را فشار دهيد تا ارسال پالس متوقف شود. سيم‌هاي هدفن را تكان دهيد، مخصوصا در جايي كه آن‌ها وارد هدفن شده‌اند. همچنين سيم‌هاي بين هدفن و اديومتر را بررسي كنيد. هر نوع وقفه در سيگنال، تغييرات در سطح سيگنال و نويز در هدفن‌ها را مورد بازبيني قرار دهيد.

• بررسي سويچ پاسخ:

‌دكمه MANREV را يك مرتبه فشار دهيد تا سيگنال آزمايش متوقف شـود. دكمه پاسخ را انتخاب كنيد. بازبيني كنيد كه نشانگر چراغ پاسخ روي اديومتر فعال باشد. همچنين با فشردن سوئيچ پاسخ هيچ صدايي در هدفن نبايد شنيده شود.

عيب يابي

در طي بررسي‌هاي كاليبراسيون اديومتر مشكلاتي ممكن است به وقوع پيوندد. براي هر مورد راه حل‌هايي به شرح زير پيشنهاد مي‌شود:

1. مـقــدار PV خــارج از محـدوده تعـريـف شـده ml( 1/2-8/1) است. در اين حالت:

• پروب نگه دارنده را كاليبره كنيد يا آن را در مقداري فوم نرم قرار دهيد.
• نوك پروب را تميز كنيد.

2. مـقـاديـر كـالـيـبـراسـيـون اكوستيك اديومتر خارج از محدوده است:

• مطمئن شويد كه اديومتر با هدفن انتخابي تنظيم شده است.
• اطـمـيـنـان يـابـيـد كـه فـيـلتر داراي فركانس مناسب است.
• از ورود صحيح مقادير، توسط كاربر در جـدول هـر يـا از هـدفـن‌هـا اطمينـان يابيد (جدول هدفن استاندارد یا insert).
• باتري‌هاي دستگاه اندازه گير سطح صدا را بازبيني كنيد.
• اتصالات هدفن‌ها را بررسي كنيد.

3. دستگاه اندازه گيررا نشان مي‌دهد:

• تاييد درستي تنظيمات محدوده db
• RUN را فشار دهيد.
• بررسي باتري‌ها.

4. كـاليبـراسيـون بيـواكـوستيـك اديـومتر db5 بيشتر از مقادير مرجع است:

• بررسی باتری ها در سیمولاتور بیواکوستیک.
• تاييد اينكه اديومتر با هدفن‌هاي مربوطه تنظيم شده است.
• اطمينان از اينكه كاربر نتايج را با مقادير مـرجـع مـربـوطه مقايسه كرده است (استاندارد يا insert)
• برای ازمایش هدفن های استاندارد مطمئن شوید که اداپتورهای هدفن insert از سیمولاتور جدا شده اند.

5. اديومتر روشن نمي‌شود:

• مـطمئن شويد كه سويچ اديومتر روشن است.
• تاييد اينكه كابل برق به درستي در پريز جاي دارد.

6. هدفن‌ها در بررسي روزانه كاليبره نيستند:

• بررسي باتري در سيمولاتور بيواكوستيك
• انتخاب صحيح هدفن‌ها روي اديومتر
• گزينه ارسال پالس خاموش است.
• در استفاده از هدفن‌هاي استاندارد مطمئن شـويـد كـه اداپتـورهـاي insert از سيمـولاتـور جدا شده‌اند.

7. هيچ صدايي در هدفن نيست:

• انتخاب هدفن مناسب
• هدفن راست يا چپ بر گوش مطابق با همان سمت قرار گرفته است.

8. وجود صداي هيس در هدفن‌ها:

• ‌فشردن SHIFT و چرخاندن دكمه db HL سمت راست در خلاف جهت حركت عقـربه هاي ساعت.

9. LED هاي روي دكمه‌هاي كنترل خاموش هستند:

• دكمه LED ADJ را تنظيم كنيد.

10. تغييرات شدت بين ۱‌ و db 2 است:

• دكمه db5 را چند بار فشار دهيد تا به اين مقدار ريست شود.

11. قادر به پاك كردن مقادير آستانه نيستيد:

• مقادير آستانه اگر در حال نمايش باشند، پاك نـمـي‌شـونـد. EXT RANGE+Shift را فـشار دهيد تا نمايش اتمام يابد و سپس پاك شوند.

نكته: توجه داشته باشيد كه دما به شدت در نتايج كـاليبراسيون نقش دارد. چنانچه تغيير بزرگي در دمـا رخ داد، پاور را خاموش و بعد از چند ثانيه مجددا عمل كاليبراسيون را تكرار كنيد.