دستگاه الکتروکوتر
در انجام عمل های جراحی، ایجاد برش در بافت به وسيله تيغ های جراحی منجر به پاره شدن بافت ها، مویرگها و رگها در نواحی غيرمرتبط و مجاور با منطقه مورد نظر ميشد و گاهاً انعقاد خون پس از اتمام عمل غيرممكن بود. در بسياری از جراحی های ساده بيمار با كمبود خون مواجه ميشد و گاهی نيز در اثر پارگی شریان های بزرگ قرار گرفته در مسير جراحی، بيمار خون زیادی را از دست ميداد كه در برخی موارد منجر به مرگ وی ميشد. این خونریزی های اضافه حين عمل سرعت كار را در سيستم برش با تيغ (چاقوی) جراحی پائين می‌آورد و بعد از عمل بيمار تا مدتها خونریزی داشت و به خون نياز داشت. دستگاه كوتر بر تمام این مشكلات فائق آمده و با مدهای مختلف، باعث ایجاد برشهایی دقيق و با خونریزی بسيار كمتر شده است.
دستگاه الكتروكوتر با توجه به مد استفاده شده از یک قلم تک قطبي و یا دو قطبی استفاده كرده و توسط جریانهای فركانس دار باعث ایجاد برشهای مختلف ميشود. برشهایی كه ميتوانند منجر به انعقاد خون شده و مانع از خونریزی شوند. همچنين این دستگاه دارای یک مد به نام انعقاد است كه اختصاصاً برای منعقد كردن خونریزی بافتها استفاده ميشود. توضيحات دقيق هر كدام از مدهای دستگاه در ادامه بيان خواهد شد.
مدهای الکتروکوتر
از اثرات حرارتی جریانهای فركانس بالا به منظور برش و یا انعقاد بافتها همراه با توقف خونریزی استفاده ميشود.
- مد برش (Cut): در صورتی كه چگالی جریان گذرنده از بافت به مقدار كافی زیاد باشد، مایعات درون سلولی به سرعت گرم و تبخير شده و فشار بخار درون سلولها باعث تركيدن و پاره شدن غشاء آنها ميشود، این پدیده منجر به باز شدن یا برش بافت ميشود.
- مد انعقاد (Coagulation): در تمام جراحی ها استفاده از انعقاد الكتریكی به منظور جلوگيری از خونریزی هایی كه به دنبال برش بافت ایجاد ميشوند، ضروری است. در اثر اعمال جریان با چگالی جریان كمتر از حالت برش، انرژی حرارتی سلولهای بافت به تدریج افزایش یافته و موجب تبخير آب موجود در داخل و خارج سلول ميشود. این عمل منجر به جمع شدن بافت شده و بدین ترتيب عمل انعقاد صورت ميگيرد.
- انعقاد غیر تماسی (Fulguration/non contact coagulation/ Spray coagulation): این نوع انعقاد با جریان فركانس بالا، ولتاژ زیاد و مدولاسيون قوی انجام ميشود و نياز به تماس الكترود با بافت ندارد. در این روش معمولا از الكترودهای باریک و كوچک استفاده ميشود و بين بافت و الكترود فاصله هوایی وجود دارد. از این روش جهت توقف خونریزی عروق خونی كه مستقيماً نميتوان به آنها دسترسی پيدا كرد استفاده ميشود.
- مد ترکیبی (Blend): در این مد دو عملكرد برش و انعقاد به طور همزمان مورد استفاده قرار ميگيرند.
اجزاء دستگاه الکتروکوتر
- قلم تک قطبی
- الكترودهای قلم تک قطبی مخصوص برش و انعقاد
- صفحه بيمار با كابل اتصال به دستگاه
- پدال پایی دوگانه مخصوص برش و انعقاد كه پدال زرد رنگ آن مخصوص برش و پدال آبی رنگ مخصوص انعقاد است.
- پنست دو قطبی و كابل اتصال آن به دستگاه
روش تک الکترود فعال یا Monopolar
در این روش جریان فركانس بالا از الكترود فعال در دست جراح (چاقوی جراحی) وارد بدن شده و سپس به الكترود دیگر كه دارای سطح مقطع بزرگ است و ناميده ميشود ميرود. این مسير نباید از قسمتهای حساس بدن عبور كند و در صورت استفاده همزمان از ECG باید بين الكترود فعال و ليدهای ECG فاصله ای وجود داشته باشد.
تکنیک دو قطبی یا Biopolar
در این روش الكترود زمين (plate) حذف شده و از دو الكترود كه در یک پروب دوقطبی (Biopolar) به طور مجتمع قرار دارند استفاده ميشود. جریان از یک سر به بافت وارد شده و از سر دیگر به دستگاه بازميگردد و از این رو به بخشهای پيرامونی كه مورد نظر جراحی نيستند، وارد نخواهد شد.
نکات مهم در هنگام استفاده از الکترود برگشتی
- عدم اتصال صحيح الكترود برگشتی به بدن بيمار ميتواند باعث سوختگی شدید و یا عدم كارآیی صحيح دستگاه شود. همواره جوری قرار دهيد كه حداكثر تماس را با بيمار داشته باشد، زیر كتف یا زیر ران.
- محل قرار گرفتن الكترود برگشتی باید جایي باشد كه حداقل عبور جریان از بيمار را نتيجه دهد. ميبایست در كوتاه ترین فاصله ممكنه از عمل جراحي قرار داشته باشد. همچنين محل الكترود به گونه ای انتخاب گردد كه حتی الامكان جریان از قفسه سينه و یا الكترودهای مانيتورینگ عبور ننماید.
- مدار باید طوری بسته شود كه كوتاه ترین مسير را در بدن طی نماید و از قفسه سينه عبور نكند. در اعمال جراحی شكمی برای نيل به این منظور، الكترود برگشتی روی پا نصب ميشود تا جریان از قفسه سينه عبور نكند. اگر جراحی از كتف به بالا صورت گيرد، بر روی كتف بسته ميشود و اگر محدوده جراحی از زیر شكم تا پایين پا است، به ران بسته ميشود.
نحوه استفاده صحیح
- تمامی سطح الكترود خنثی به بدن بيمار و حتی المقدور نزدیک به محل جراحی بسته شده باشد.
- برای جلوگيری از سوختگی، بيمار با قطعات فلزی همچون پایه تخت تماس نداشته باشد.
- محل هایی كه در معرض تعرق هستند، با پارچه خشک جدا گردند.
- در صورت استفاده از مانيتور، حداكثر فاصله بين مانيتور تا الكترود رعایت شود.
- به علت ایجاد جرقه در الكترودها، از به كار بردن مواد بيهوشی قابل اشتعال در مواردی كه فاصله عمل در نزدیكی سر بيمار است، اجتناب گردد.
- در بيماراني كه pacemaker قلبی دارند، تداخل فركانس ممكن است موجب خطرآفرینی شود.
- قبل از عمل جراحی فركانس بالا، باید مواد پاک كننده كه خاصيت اشتعال پذیری دارند، از محل به طور كامل تبخير شوند.
- بيمار با كابل های دستگاه اتصال نداشته باشد.
- كيفيت و عملكرد صحيح لوازم جانبی كنترل و بررسی شود.
