مولتی متر چیست؟
مولتی متر ( Multimeter ) یک وسیله اندازه گیری است که توانایی اندازه گیری کمیت های الکتریکی ولتاژ ، جریان و مقدار اهمی مقاومت را داراست. بعضی از مولتی مترها می توانند فرکانس سیگنال متناوب و ظرفیت خازن را نیز اندازه بگیرند و همچنین به وسیله آنها می توان پایه های دیودها و ترانزیستورها را تشخیص داده و به سالم و یا معیوب بودن آنها پی برد . همچنین به وسیله مولتی متر می توان اتصال های مدار را تست کرد . به مولتی متر ، آوومتر ( AVOmeter ) نیز می گویند که AVO از حروف اول کلمات Volt ، Amper و Ohm گرفته شده است زیرا آوومترها ( مولتی مترها ) این سه کمیت را می توانند اندازه بگیرند.
برای اندازه گیری مقدار اهمی مقاومت توسط مولتی متر ، باید پس از انتخاب رنج مربوط به مقاومت ، سیم های مولتی متر را به دو سر مقاومت وصل کرد و مقدار اندازه گیری شده توسط مولتی متر را قرائت کرد. البته اگر مقاومت مورد نظر در مدار قرار دارد باید دقت نمود که این مقاومت با المان های دیگری موازی نباشد چون در این صورت مقدار مقاومت به طور صحیح بدست نمی آید.
دسته بندی مولتی مترها
- مولتی متر آنالوگ: در ظاهر مولتی متر آنالوگ یا عقربه ای معمولاً از یک صفحه با تعدادی خطوط مدرج ، یک عقربه که می تواند روی خطوط مدرج حرکت کند ، یک سلکتور ، تعدادی ترمینال ، یک پتانسیومتر تنظیم صفر و دو سیم رابط تشکیل می شود. (در اینجا کاری به ساختمان داخلی مولتی متر عقربه ای نداریم و هدف فقط آشنایی با این نوع مولتی متر است.) شکل بالا ، بالا سمت راست
- مولتی متر دیجیتال: مولتی متر دیجیتال کمیت های اندازه گیری شده را به صورت رقم و یا ارقامی بر روی صفحه نمایش نشان می دهد و معمولاً واحد کمیت اندازه گیری شده را نیز به طریق مناسبی نمایش می دهد.شکل بالا سمت چپ
- مولتی متر رومیزی : این نوع مولتی متر هم از نوع دیجیتال بوده و دارای دقت بیشتری می باشد و بیشتر در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد. شکل بالا ، پایین سمت راست
- مولتی متر انبری : نوع دیگری مولتی متر دیجیتالی نیز وجود دارد که در آن علاوه بر امکانات بیان شده ، چنگک نیز وجود دارد . توسط این چنگک می‌توان بدون نیاز به سری کردن مولتی متر با المان مورد نظر در مدار ، جریان گذرنده از آن المان را اندازه گرفت . اگر سیم حامل جریان متصل به المان مورد نظر را بین چنگک های این مولتی متر قرار دهیم ، مولتی متر مقدار جریان گذرنده از سیم و در نتیجه مقدار جریان گذرنده از المان مورد نظر را نمایش می‌دهد . بنابراین توسط این مولتی متر به راحتی و خیلی سریع می‌توان مقدار جریان را اندازه گرفت . در شکل زیر تصویری از یک مولتی متر دیجیتالی انبری نمایش داده شده است.
طرز استفاده و کار با مولتی متر ها:
مولتی متر دستگاهی حاوی چندین اندازه گیر الکتریکی است که می تواند مولفه هایی نظیر ولتاژ و جریان و مقاومت را اندازه گیری کند ، برای کار با مولتی متر ها کافیست کلید متحرک روی دستگاه را طبق خواسته خود بچرخانیم ، بر روی کلید چرخان یک فلش کوچک وجود دارد که حالت مولتی متر را نشان می دهد ، این فلش مقابل هر عبارت باشد مولتی متر در آن حالت قرار دارد .
برای مثال: برای اندازه گیری ولتاژ DC ،کلید را روی حالت Vdc قرار می دهیم و سیمها را به دو سر نقطه مورد نظر متصل می کنیم
برای اندازه گیری جریان الکتریکی کلید را روی حالت A قرار می دهیم و سیم مولتی متر را به صورت سری در مدار قرار میدهیم
برای اندازه گیری مقاومت الکتریکی کلید را روی حالت اهم قرار می دهیم و دو سیم مولتی متر را به مقاومت متصل می کنیم.
آشنایی با مولتی متر
یک مولتی‌متر از چهار قسمت مهم تشکیل شده است:
- نمایشگر: در این قسمت داده اندازه‌گیری شده نمایش داده می‌شود.
- دستگیره انتخاب یا سلکتور: به وسیله سلکتور می‌توان پارامتر مورد اندازه‌گیری (ولتاژ، جریان و مقاومت) را انتخاب کرد.
- پورت (Port): پورت قسمتی است که پراب‌ها به آن متصل می‌شوند.
- پراب (Prob): یک مولتی‌متر دارای دو پراب است که معمولا رنگ یکی قرمز و دیگری مشکی است. توجه کنید که تفاوتی بین پراب‌های قرمز و مشکی وجود ندارد و صرفا جهت تمایز از دو رنگ استفاده شده است.
به صورت قراردادی، پراب مشکی همیشه به پورت COM و پراب قرمز به یکی دیگر از پورت‌ها بسته به اینکه بخواهید چه چیزی را اندازه بگیرید، متصل می‌شود.
پورت‌ها
- پورت COM یا « – »: محلی است که به صورت قراردادی پراب مشکی باید به آن متصل شود.
- پورت μAmA: برای اندازه‌گیری جریان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پورت ۱۰A: برای اندازه‌گیری جریان‌های بزرگ، معمولا بزرگ‌تر از ۲۰۰mA مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پورت VΩ: برای اندازه‌گیری ولتاژ و مقاومت و تست اتصالات است.
