opg

OPG

OPG مخفف عبارت Orthopantomogram است. ریشه Ortho به عنوان ارتودنتیک در دندان ها برمی گردد. ریشه PAN هم به سیستم نمایش پانورامیک اشاره دارد که با اجرای تکنیک های صورت گرفته ایجاد می شود. این رادیوگرافی، یک عکسبرداری پانورامیک توسط اشعه ایکس از دندان های فک بالا و پایین انجام می‌دهد و نمای دو بعدی مسطح نیم دایره از گوش تا گوش را نشان می‌دهد. رادیوگرافی پانورامیک امکان ایجاد تصاویر چند زاویه، برای تشکیل تصویر پانورامیک ترکیبی، جایی که فک بالا (upper jaw) و فک پایین (lower jaw) مشاهده می‌شود را می‌دهد. تصاویری که در خارج از منطقه لازم است، تار هستند. در مرحله‌ای از درمان‌های دندانپزشکی، دندانپزشک احتمالاً از دستگاه رادیوگرافی OPG استفاده می‌کند. اساس فیزیکی کار این دستگاه شبیه توموگرام های معمولی می باشد. فقط تفاوتش در این است که صفحه فوکوس OPG دارای انحنایی مطابق با انحناهای فک می باشد. با چنین تصاویری که از دهان و فک گرفته می شود، اطلاعاتی را به دندانپزشکان و متخصصان پزشکی می دهد و به آن ها در تشخیص ناهنجاری ها و تهیه نقشه درمان برای مشکلات دندان کمک می کند.

رادیولوژی دندان با دستگاه OPG چطور صورت می گیرد؟

روش انجام رادیوگرافی OPG پانورامیک دندانپزشکی به این گونه است که چانه بیمار روی یک استراحت گاه ثابت می شود، چانه در مرکز C ARM، بین تیوب اشعه ایکس و نگهدارنده کاست فیلم قرار می گیرد. آرواره ها هم روی یک راهنمای پلاستیکی کوچک قرار داده می شوند و ثابت می شود. البته عکس OPG بیشتر صورت ایستاده گرفته میشود. دستگاه Opg دندان پانورامیک از یک بازوی چرخان تشکیل شده است که در انتهای آن منبع اشعه X قرار دارد و مکانیسم فیلم (که تصویر را می گیرد) در انتهای مخالف قرار دارد. بازو دور سر بیمار می چرخد تا نمای وسیعی از دهان و فک را تصویربرداری و بگیرد. اگر نیمرخ سفالومتری برای بیمار درخواست شده باشد، سر در یک محافظ مخصوص قرار می گیرد و مخصوص نیم رخ سفالوگرام می باشد. این کار خیلی سریع انجام و مانند هر عکس اشعه ایکس، بیمار در طول عمل احساس ناراحتی نمی‌کند و پس از آن می تواند روال عادی روزانه خود را داشته باشد.

قبل از اشعه ایکس از شما خواسته می شود که هرگونه جواهرات یا عینک های چشم را بردارید. سپس شما را به اتاق اشعه ایکس منتقل می کنند، جایی که یک تکنسین به شما دستورالعمل می دهد و روش کار را انجام می دهد. در طول تصویربرداری توسط دستگاه OPG از شما خواسته می شود در مقابل دستگاه اشعه ایکس بایستید یا بنشینید و چانه خود را بر روی یک تکیه گاه پلاستیکی قرار دهید. همچنین برای اطمینان از بی حرکت ماندن سر در حین انجام عمل، باید به آرامی روی دهان خود گاز بگیرید. بخشی از دستگاه سپس هنگام گرفتن تصاویر به دور سر شما می چرخد. انجام اسکن معمولاً کمتر از ۳۰ ثانیه طول می کشد.

مزایای اصلی تصاویر OPG پانورامیک:

1. تصویر برداری از دندان با روش OPG  بسیار آسان تر، سریع تر و بی دردسر تر نسبت به سایر روش های عکس برداری است.
2. این روش هیچ تاثیر مخربی بر روی بدن ندارد.
3. پوشش گسترده استخوان‌ها و دندان‌ها، (از جمله TMJ مفصل تمپرو فکی )
4. تابش دوز کم اشعه به بیمار
5. راحتی معاینه برای بیمار
6. قابلیت استفاده در بیمارانی که محدودیت باز کردن دهان دارند.
7. زمان کوتاه برای تصویربرداری و خروجی
8. مفید در آموزش بیمار و ارائه توصیه‌های لازم

خطرات OPG

1. احتمال بسیار کم در سقط جنین
2. درصورتی که برای طولانی مدت در معرض تابش اشعه ایکس قرار بگیرید، احتمال بسیار کمی وجود دارد که به سرطان مبتلا شوید.

سایر انواع رادیوگرافی دندان

1.  عکس پاناروما: برای گرفتن این عکس به دستگاهی نیاز است که دور سر می‌چرخد و کل دهان، از جمله دندان‌های بالا و پایین، را در یک عکس نشان می‌دهد. از عکس OPG برای تهیه طرح درمانی ایمپلنت یا کاشت دندان، تشخیص دندان عقل نهفته، اختلال‌های فک، کیست‌ها و تومورهای استخوانی استفاده می‌شود.
2.  توموگرافی رایانه‌ای چند برشی (MCT): در این عکس لایه یا برش خاصی از دهان دیده می‌شود و بقیه لایه‌ها تار می‌شود. این نوع رادیوگرافی برای بررسی ساختارهایی مفید است که واضح دیدن آنها دشوار است.
3.  عکس سفالومتری: این عکس که کل سر را نشان می‌دهد در بررسی نسبت و ارتباط بین دندان‌ها با نیم رخ و فک بیمار به کار می‌آید. متخصص ارتودنسی، یعنی متخصص صاف و مرتب کردن دندان‌ها، از عکس سفالومتری برای تهیه طرح درمانی استفاده می‌کند.
4.  سیالوگرافی: ماده حاجب یا رنگی (عامل کنتراست رادیواپک) در غدد بزاقی تزریق می‌شود تا این غدد نیز روی فیلم رادیوگرافی دیده شود. سیالوگرافی معمولاً برای تشخیص مشکلات غدد بزاقی از قبیل انسداد یا سندرم شوگرن کاربرد دارد؛ سندرم شوگرن بیماری خودایمنی است که مانع تولید اشک و آب دهان می‌شود.
5. توموگرافی سه بعدی (CBCT): در این عکس نیز مانند عکس سه بعدی ساختارهای داخلی بدن دیده می‌شود. عکس CBCT برای تشخیص ناراحتی‌های استخوانی صورت مانند شکستگی‌ها یا تومورها به کار برده می‌شود. سی تی اسکن نیز قبل از کاشت دندان و جراحی‌های دشوار کشیدن دندان برای ارزیابی وضعیت استخوان انجام می‌شود تا از بروز عارضه‌های احتمالی در طول عمل و پس از آن جلوگیری شود.